Przepadek pojazdu za jazdę po alkoholu

Ustawodawca wielokrotnie nowelizował kodeks karny w zakresie zaostrzenia kar i środków karnych. Polityka karna dotycząca nietrzeźwych kierowców idzie zdecydowanie w jednym kierunku.

 

Ilość zatrzymanych kierujących pojazdami w stanie nietrzeźwości po spadkowym roku 2020 r. znowu w 2021 roku wzrosła.

 

Tym samym zapowiadana od dłuższego czasu nowelizacja kodeksu karnego w zakresie art. 178 a kk była kwestią czasu.

 

Projekt ustawy z dnia 7 lipca 2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw wprowadza nową instytucję w art. 44 b kk. Zgodnie z projektem w wypadkach wskazanych w ustawie sąd orzeka przepadek pojazdu mechanicznego prowadzonego przez sprawcę w ruchu lądowym.

 

Jeżeli orzeczenie przepadku pojazdu mechanicznego z uwagi na jego zbycie, utratę, zniszczenie lub znaczne uszkodzenie jest niemożliwe lub niecelowe, albo jeżeli pojazd w czasie popełnienia przestępstwa nie stanowił wyłącznej własności sprawcy, zamiast przepadku pojazdu mechanicznego orzeka się przepadek równowartości pojazdu. Za równowartość pojazdu uznaje się wartość pojazdu określoną w polisie ubezpieczeniowej na rok, w którym popełniono przestępstwo, a w razie braku polisy – średnią wartość rynkową pojazdu odpowiadającego, przy uwzględnieniu marki, modelu, roku produkcji, typu nadwozia, rodzaju napędu i silnika, pojemności lub mocy silnika oraz przybliżonego przebiegu, pojazdowi prowadzonemu przez sprawcę, ustaloną na podstawie dostępnych danych, bez powoływania w tym celu biegłego.

 

Przepadku pojazdu mechanicznego oraz przepadku równowartości pojazdu określonego w § 2 nie orzeka się, jeżeli sprawca prowadził niestanowiący jego własności pojazd mechaniczny wykonując czynności zawodowe lub służbowe polegające na prowadzeniu pojazdu na rzecz pracodawcy. W takim wypadku sąd orzeka nawiązkę w wysokości co najmniej 5000 złotych na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej.

 

Jeżeli ustalenie średniej wartości rynkowej pojazdu mechanicznego odpowiadającego pojazdowi prowadzonemu przez sprawcę w sposób określony w § 2 nie jest możliwe ze względu na szczególne cechy tego pojazdu, zasięga się opinii biegłego.

 

Do art. 178 a kk dodano § 5, zgodnie z którym Sąd orzeka przepadek, o którym mowa w art. 44b, w razie popełnienia przestępstwa określonego w § 1 lub 4, chyba że zawartość alkoholu w organizmie sprawcy przestępstwa określonego w § 1 była niższa niż 1,5 promila we krwi lub 0,75 mg/dm3 w wydychanym powietrzu albo nie prowadziła do takiego stężenia. Sąd może odstąpić od orzeczenia przepadku, jeżeli zachodzi wyjątkowy wypadek, uzasadniony szczególnymi okolicznościami.

 

Jest to całkowicie nowe rozwiązanie, które z całą pewnością wpłynie na świadomość potencjalnych sprawców. Dyskusyjne jest czy tak dotkliwa kara finansowa odniesie skutek leżący u podstaw celów kary. Jazda w stanie nietrzeźwości jest przestępstwem powszechnym, gdzie sprawcy reprezentują cały przekrój społeczeństwa. O ile dla osób bardziej majętnych kara nie będzie tak dotkliwa o tyle dla uboższych może stanowić przysłowiowy „ gwóźdź do trumny”.

 

Dla wielu osób zakaz prowadzenia pojazdów wiąże się z utratą pracy, gdzie sytuacja finansowa uboższych nie pozwala na poczynienie oszczędności, a samochód stanowi jedyny majątek ruchomy jakiejkolwiek wartości. Pozbawienie tego majątku może spowodować, że ukarani sprawcy nie będą w stanie spłacić kar finansowych. Pozbawienie jedynego samochodu w rodzinie może spowodować znaczne utrudnienie w zaspokajaniu potrzeb życiowych, dostępu do edukacji czy możliwości załatwiania spraw urzędowych. Oczywistym jest, że sprawca przestępstwa nie będzie mógł prowadzić pojazdu, ale pozbawienie tej możliwości również członków rodziny spowoduje zjawisko współukarania osób, które nie ponoszą żadnej odpowiedzialności za zdarzenie.

 

Przepadek ten w mojej ocenie powinien być orzekany, ale nie obligatoryjnie w każdym przypadku. Okoliczności spraw są różne, a jedyne przyjęte kryterium jakim jest stężenie alkoholu w wydychanym powietrzu jest zbyt rygorystyczne. Oczywistym jest, że inaczej należy traktować osobę, która porusza się z dużą prędkością w godzinach szczytu w centrum dużego miasta powodując zdarzenie drogowe, a inaczej gdy sprawca przejechał dosłownie kilka metrów w terenie niezamieszkałym, gdzie nie występowało żadne natężenie ruchu. Czynniki jakie zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego powinny decydować o winie i społecznej szkodliwości czynu w przypadku jazdy w stanie nietrzeźwości całkowicie uszły uwadze ustawodawcy, który skupił się jedynie na jednym, a mianowicie stężeniu alkoholu.

 

Na marginesie należy dodać, że takie ukształtowanie przepisu może spowodować masowe składanie w toku postępowania sądowego wniosków o powołanie biegłego sądowego z zakresu toksykologii celem ustalenia jakie było rzeczywiste stężenie alkoholu w organizmie. Już w tym momencie na opinię biegłego można czekać kilka miesięcy. Masowe powoływanie biegłych może spowodować znaczne opóźnienie w rozpoznawaniu spraw tego typu i w pewnym stopniu paraliż. Sąd w obecnym stanie prawnym nie może bowiem zastąpić biegłego, a samo opieranie się na wyniku alkomatu jest w wielu sprawach dyskusyjne z uwagi na błąd pomiarowy urządzenia oraz czynniki środowiskowe.

 

Projekt ustawy przyjęto w Sejmie 7 lipca 2022 r. Tekst uchwalonej ustawy został przedstawiony Marszałkowi Senatu i Prezydentowi 8 lipca 2022 r.

 

Nowelizacja w tym zakresie ma wejść w życie dopiero rok po dniu ogłoszenia. Poza dodaniem nowego środka karnego zaostrzono również kary za jazdę w stanie nietrzeźwości o czym będzie mowa w jednym z kolejnych artykułów.

Podziel się

Tu jesteśmy

Więcej na blogu

Czym jest stalking?

Pojęcie stalkingu trafiło do porządku prawnego stosunkowo niedawno. Najogólniej rzecz biorąc stalking można zdefiniować jako kontaktowanie się z drugą osobą, która sobie tego nie życzy

Co grozi za posiadanie narkotyków?

W polskim porządku prawnym posiadanie nawet najmniejszej ilości narkotyków podlega odpowiedzialności karnej. Wbrew powszechnie panującej opinii nawet za jednego jointa ( skręta) możemy narazić się

Jak uzyskać alimenty na dziecko?

Alimenty mają za zadanie zmaterializować przyczynianie się do zaspokajania potrzeb dziecka przez rodzica, który nie sprawuje bieżącej opieki i nie czyni osobistych starań zmierzających do

Skontaktuj się