W mediach pojawiła się informacja w przedmiocie planowanych zmian odnośnie instytucji ubezwłasnowolnienia. Niewątpliwie poza celom, dla których ta instytucja została wprowadzona do porządku prawnego niejednokrotnie była wykorzystywana przez osoby, które były zainteresowane tylko i wyłącznie własnym zyskiem.
Z założenia instytucja ubezwłasnowolnienia z jednej strony miała chronić, a z drugiej ułatwić prowadzenie spraw osoby, która ze względu na chorobę psychiczną, niedorozwój umysłowy albo innego rodzaju zaburzenia psychiczne nie jest w stanie pokierować swoim postępowaniem.
Całkowite i częściowe ubezwłasnowolnienie – podstawowe różnice
Ubezwłasnowolnić całkowicie można osobę, która ukończyła lat trzynaście. Dla takiej osoby ustanawia się opiekuna, chyba że pozostaje w dalszym ciągu pod władzą rodzicielską.
Osoba ubezwłasnowolniona całkowicie traci zdolność do czynności prawnych. Oznacza to, że nie może skutecznie zawierać umów, zaciągać zobowiązań, a jednocześnie nie może załatwić również wszelkich spraw urzędowych.
Osoba ubezwłasnowolniona – co oznacza utrata zdolności do czynności prawnych?
Osoba ubezwłasnowolniona całkowicie traci zdolność do czynności prawnych, co oznacza, że nie może zawierać ważnych umów ani zarządzać swoim majątkiem. Czynności prawne dokonane przez nią są nieważne, chyba że dotyczą bieżących spraw życia codziennego, takich jak drobne zakupy.
Ubezwłasnowolnienie następuje z powodu choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego lub innego zaburzenia, które uniemożliwia danej osobie kierowanie swoim postępowaniem. Wniosek o ubezwłasnowolnienie, dotyczący osoby fizycznej, należy złożyć do sądu okręgowego. Proces wymaga dokumentacji medycznej oraz opinii biegłego psychiatry lub neurologa.
Krewni osoby lub jej przedstawiciel ustawowy mogą wnioskować o ubezwłasnowolnienie, by chronić jej interesy majątkowe i osobiste. Sąd na podstawie zgromadzonych dowodów decyduje o konieczności ustanowienia opiekuna, który przejmuje odpowiedzialność za dobro osoby i jej sprawy majątkowe.
Rola opiekuna osoby ubezwłasnowolnionej
Zarząd nad majątkiem ubezwłasnowolnionego sprawuje opiekun. Nie jest to jednak władza absolutna. Opiekun obowiązany jest wykonywać swe czynności z należytą starannością, jak tego wymaga dobro pozostającego pod opieką i interes społeczny.
Zgodnie z art. 155 § 1 ustawy Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy opiekun sprawuje pieczę nad osobą i majątkiem pozostającego pod opieką; podlega przy tym nadzorowi sądu opiekuńczego. Opiekun powinien uzyskać zezwolenie sądu opiekuńczego albo, w przypadkach wskazanych w art. 6401 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego, sądu spadku we wszelkich ważniejszych sprawach, które dotyczą osoby lub majątku małoletniego.
Wniosek o ubezwłasnowolnienie – jak poprawnie przygotować dokumenty?
Wniosek o ubezwłasnowolnienie składa się do Sądu Okręgowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby, która ma być ubezwłasnowolniona. Należy liczyć się z opłatą sądową w kwocie 100 zł oraz kosztami związanymi z koniecznością powołania biegłego psychologa i psychiatry.
Procedura postępowania w sprawie o ubezwłasnowolnienie
Prawidłowe przygotowanie wniosku może znacznie przyspieszyć całe postępowanie.Wniosek o ubezwłasnowolnienie składa się do Sądu Okręgowego i może go złożyć małżonek, krewny, przedstawiciel ustawowy lub kurator. Sąd bada stan zdrowia osoby, której ubezwłasnowolnienie dotyczy, korzystając z opinii biegłych psychologa i psychiatry, a także może wysłuchać tej osoby, jeśli jej stan zdrowia na to pozwala. Po pozytywnym orzeczeniu sąd ustanawia opiekuna lub kuratora.
Opieka nad starszą osobą – czy ubezwłasnowolnienie jest konieczne?
Ubezwłasnowolnienie częściowe jest rozwiązaniem dla starszej osoby, której stan zdrowia wymaga wsparcia w określonych sprawach, np. zarządzaniu majątkiem. Wniosek o ubezwłasnowolnienie starszej osoby często składa małżonek lub krewny, zauważając trudności w podejmowaniu decyzji. Sąd analizuje sytuację, uwzględniając opinię biegłych, by orzec, czy ubezwłasnowolnienie jest konieczne.
Rola Sądu w sprawach o ubezwłasnowolnienie
Sąd rozstrzyga, czy ubezwłasnowolnienie jest uzasadnione, oraz decyduje, czy będzie ono całkowite, czy częściowe. Po przeanalizowaniu dokumentacji, wysłuchaniu stron i uzyskaniu opinii biegłych sąd wydaje orzeczenie i ustanawia kuratora lub opiekuna, który działa pod jego nadzorem, dbając o interesy osoby ubezwłasnowolnionej.
